Uitgebreidere inhoudingsplicht voor fiscale en sociale schulden vanaf 2026

De inhoudingsplicht verplicht opdrachtgevers om na te gaan of hun aannemers en onderaannemers fiscale of sociale schulden hebben, en – indien dat zo is – een deel van de factuur door te storten aan de overheid. Tot nu toe was dat systeem vooral van toepassing in sectoren zoals bouw, schoonmaak, bewaking en vleesverwerking, maar vanaf 2026 gaat er opnieuw veel veranderen. De regeling wordt niet alleen breder, maar ook strenger, en zal voortaan ook zelfstandige aannemers treffen. Voor veel kmo’s betekent dat extra administratie, maar zeker geen onoverkomelijke last.

Wanneer je vandaag een beroep doet op een aannemer of onderaannemer, moet je vóór de betaling nagaan of die partij openstaande fiscale of sociale schulden heeft. De controle gebeurt via een online tool waarmee je eenvoudig kunt verifiëren of een inhouding verplicht is. Als er schulden zijn, moet je een deel van het factuurbedrag (exclusief btw) inhouden en rechtstreeks doorstorten naar de bevoegde instantie. Doe je dat niet, dan kan je als opdrachtgever aansprakelijk worden voor de schulden van de uitvoerder, vooral wanneer die failliet gaat.

De inhoudingspercentages liggen vast: 15% wanneer er fiscale schulden zijn, 35% voor sociale schulden, en maximaal 50% wanneer beide van toepassing zijn.

De belangrijkste wijziging is dat voortaan niet alleen bedrijven maar ook zelfstandige aannemers en onderaannemers onder de inhoudingsplicht vallen. Werk je dus met een zelfstandige loodgieter, technicus, architect, tuinman, grafisch ontwerper of andere zelfstandige dienstverlener, dan moet je vanaf 2026 controleren of die persoon achterstallige sociale bijdragen heeft.

Is dat het geval, dan moet je 15% van de factuur inhouden en doorstorten aan het sociaal verzekeringsstelsel voor zelfstandigen. Die verplichting geldt pas wanneer de zelfstandige meer dan 2.500 euro onbetaalde bijdragen heeft, maar vraagt wel om een consequente controle bij elke betaling.

De uitbreiding betekent niet dat elke betaling automatisch complexer wordt. In een aantal situaties geldt er géén inhoudingsplicht:

- wanneer de opdrachtgever een particulier is

- wanneer de factuur nog binnen de betalingstermijn valt

- wanneer er een correct lopend afbetalingsplan bestaat bij het sociaal verzekeringsfond

- wanneer voor dezelfde schulden eerder al een inhouding werd toegepast

Voor veel kmo’s gaat het dus vooral om het invoeren van een vaste routine: vóór elke betaling even controleren om risico’s te vermijden.

Hoewel de uitbreiding op het eerste gezicht extra administratief werk lijkt te creëren, hoeft dit geen zware belasting te worden wanneer je tijdig een duidelijke werkwijze instelt. Drie aandachtspunten springen eruit:

1. Maak de controle standaard: doe als ondernemer altijd een inhoudingscheck vóór betaling, ongeacht de uitvoerder of sector.
2. Bewaar het bewijs: Het downloadbare attest uit de tool kun je eenvoudig digitaal bij de factuur opslaan. Bij een eventuele controle vormt dat een sterk dossierstuk.
3. Communiceer met onderaannemers: door vooraf duidelijk te zijn over de verplichtingen, vermijd je misverstanden en betalingsvertragingen.